वन्स अपॉन अ टाईम (५) .....

काही माणसं एखाद्या विशिष्ठ रोल किंवा परफॉरमन्स किंवा इतर काही गोष्टींसाठी आवडून जातात, लक्षात रहातात. असं का होतं माहित नाही पण असं घडतं खरं. काहीतरी  जुळून येतं किंवा त्यांच्या नशिबात त्यावेळी ग्रहांनी शुभबैठक मांडलेली असावी. अशा काही व्यक्ती माझ्या स्मरणात आहेत.

संगीतकार रामलाल. मोजक्याच सिनेमांना संगीत दिलंय त्यांनी, त्यातले दोन व्ही.शांताराम यांचे - 'सेहरा आणि गीत गाया पत्थरोने'. गीत गाया…' मधलं 'तेरे खयालोंमे हम' आणि 'सेहरा' मधलं 'पंख होती तो उड आती रे…'. या दोन गाण्यांपुरताच मला रामलाल माहितीये. तो मागे पडला की पाडला वगैरे इतिहास माहित नाही. 'सेहरा' मी पाहिलेलाही नाही पण 'पंख होती तो…' च्या सुरवातीचं ते टीटीटीव पहिल्यांदा गाणं ऐकलं असेन तेंव्हापासून आजतागायत लक्षात आहे. संधी मिळाली नाही की काय घुसमट होत असेल चांगल्या कलाकाराची हे त्याचं तोच जाणे. सगळी रत्नं पिशवीत आहेत आणि दुकान लावायलाच कुणी जागा देईना अशी विचित्रं परिस्थिती होत असावी.

सुरिंदर खन्ना. दोन अर्धशतकांच्या जोरावर आपण शारजाहला जिंकलेल्या एशिया कप मधे हा 'म्यान ऑफ द सिरीज' होता. त्यानंतर तो एखादी म्याच खेळला असेल. मी त्याला डायरेक्ट कॉमेंटटेटर म्हणूनच पाहिला.  म्याचेस लो स्कोरिंग होत्या त्यामुळे त्याच्या अर्धशतकाची किंमत मोठी होती. फास्ट खेळायचा तो. त्याचा त्यावेळचा इंटरव्ह्यू पण मला आठवतोय, फार फार आशावादी होता पण तो फेल व्हायच्या आधीच त्याला काढला. पुढे अस्तित्वं राहणं त्याच्या नशिबात नव्हतं. आपल्याकडे रबरनी नाव खोडतात एखाद्याचं, अगदी नामोनिशाण गायब करतात. त्याच्यापेक्षा डफ्फड लोक वर्षानुवर्ष खेळले (उदा.दोन ऑफ स्पिनर - आशिष कपूर आणि निखिल चोप्रा [ज्या विकेट पडल्या असतील त्यांना, त्यात चेंडू न वळल्याचा किंवा इतर कुणाचा सहभाग निश्चित समजा}, हडकुळा चश्मिष विजय भारद्वाज आणि असे अनेक), त्याचं नशिब नव्हतं हेच खरं.

आयेशा जुल्का. 'जो जीता वोही सिकंदर' मधली फक्तं. नंतर फक्तं तिचा -हास पहायला मिळाला. 'जो जीता…' मधे ती जी आवडून गेली ती बात नंतर नाही आली. शाळेचा स्कर्ट, दोन वेण्या, अल्लड, निरागस चेह-याची, अमिरवर मूक प्रेम करणारी, त्याच्या यशासाठी झटणारी, एवढं करून तो पूजा बेदीवर मरतोय हे लक्षात आल्यावर खट्टू होणारी पण गप्प रहाणारी म्यच्युअर्ड लहान मुलगी तिनी जी चेह-यानी दाखवलीये त्याचं वर्णन शब्दात नाही करता येणार. लोभस आणि म्यच्युअर्ड दोन्हीचं मिश्रण गेलं होतं. पुढे तिनी नाना बरोबर हिंदीमधे 'पुरुष' पण केलं. नाटकापेक्षा नाना बरोबर नाव जोडल्याचं वाचण्यात आलं. अकाली नाहीशी झाली ती.

ली जर्मोन, न्यूझीलंडचा विकेटकीपर कप्तान. बारा टेस्ट, सदतीस वनडे, तो अचानक धुमकेतू सारखा आला आणि गायब झाला. मला आठवतंय, त्या टीम मधे मला तरी त्यावेळेस फक्तं कप्तानाचच नाव नवीन होतं. एकोणतिसाव्या वर्षी तो रिटायर्ड झाला. असं एकदम प्रसिद्धीतून डायरेक्ट एकांतवास ज्याला पचवता येतो तो माणूस माझ्या दृष्टीनी जिगरबाज आहे. सांत्वनासाठी लोक रुमाल घेऊन तयार असतातच पण कीव करून न घेणारे फार थोडे असतात, बरेचसे माझी संधी कशी हुकली व इतर इतिहास सांगण्यातच उर्वरित आयुष्यं काढतात.

भेटू परत, असंच एखादं काहीतरी घेऊन.

--जयंत विद्वांस