वन्स अपॉन अ टाईम (६) .....

परवा त्या ऑस्ट्रेलियाच्या खेळाडूला बाऊन्सर लागला आणि तो गेला. आमचा गावसकर महानच होता मग. एकसेएक फास्टर खेळले पठ्ठ्यानी पण टचवूड माणूस. थोम्सन, लिली, वेस्टइंडीजचे सगळे आग्यावेताळ यानी सहजरीत्या पचवले, रन काढले, विक्रम केले. पाकिस्तानमधे शकूर राणा आणि खिजर हयात असे दोन सद्गृहस्थ होते. दोघांनाही असलेल्या शारीरिक व्यंगामुळे समोरच्या फलंदाजाच्या पायाला चेडू लागला, लागेल असं जरी त्याच्या डोळ्याला, मेंदूला दिसला तरी त्यांचं बोट आपोआप वर जायचं आणि फलंदाज आउट व्हायचा. यात खरं तर त्यांची काही चूक नव्हती. असो! तर एका टेस्टमधे (बहुतेक पहिल्याच) या व्यंगामुळे गावसकरला आउट दिलं. त्यानी जाताना चेतन चौहानला सांगितलं, 'पायाला लागलेला हा शेवटचा चेंडू'. संपूर्ण मालिकेत गावसकरच्या पायाला चेंडू लागला नाही त्यामुळे त्याला एल.बी.देता आलं नाही. याला म्हणतात टेक्निक आणि स्वत:वरचा विश्वास.

क्रिकेट हा माईंड गेम होता एकेकाळी. फलंदाजाला गन्डवण्याचा, गंडवून आउट करण्याचा आनंद वाटायचा तेंव्हा गोलंदाजाला, आता 'आउट केला ना, संपला विषय'. इम्राननी एक किस्सा सांगितला होता. समोर अर्थात आदरणीय गावसकर. त्याच्या टेक्निकवर, संयमावर इम्रानचा विश्वास स्वत: गावसकरपेक्षा जास्ती असावा. इम्रान म्हणाला, 'तो तिशीच्या पुढे किंवा विसेक ओव्हर खेळला तर आम्हांला अवघड होतं. मी गोलंदाजी करताना सगळी खबरदारी घेतली होती. स्विंग मिळत होता. तो गाफील नसतोच कधी पण मी इनस्विंगिंग यॉर्कर राखून ठेवला होता. पहिला तासाभरात मी तो ट्रायच केला नाही. जर नसता पडला नीट तर त्याला कळलं असतं मला काय अपेक्षित आहे ते आणि मग तो दिवसभर आउट झाला नसता. शेवटी धीर करून मी टाकलाच तो आणि तो चक्क बोल्ड झाला'. एकमेकांबद्दल आदर असण्याचे दिवस खेळातून संपले आता. 

गावसकर काय कपिल काय, अनफिट आहेत म्हणून टेस्ट खेळले नाहीत असं कधीच झालं नाही. फार क्रिकेट नव्हतं त्यावेळी हे कारण मला कधीच मान्यं होत नाही. उलट ग्याप असताना फिट रहाण्यासाठी जास्ती कष्ट पडतात. माणूस आळशी होण्याची शक्यता असते. एका म्याच मधे कपिल बारावा होता, संघाला गरज असतानाही. त्याला गावसकरनी वगळलं होतं. आधीच्या इनिंगमधे बेजबाबदार फटका मारून आउट झाला म्हणून. नंतर कपिलने पण त्याला एकदा बारावा करून फिटटमफाट केली होती (त्याचं कारण मात्रं लक्षात नाही). गावसकरनी दहा हजारवर रन केले. कपिलनी टेस्ट आणि वनडे मधे अनुक्रमे ५२४८/३७८३ रन्स आणि ४३४/२५३ विकेट्स घेतल्यात. गावसकरने टेस्ट आणि वनडे मधे अनुक्रमे १०१२२/३०९२ रन्स आणि १/१ विकेट घेतलीये. गावसकर एकदा कौतुकानी म्हणाला होता, तो निम्मा गावसकर आहे रन्सच्या तुलनेत आणि मी विकेटच्या बाबतीत?

अजूनही कमेंट्री करताना ते कधी एकत्रं दिसतात तेंव्हा त्यांच्या डोळ्यात मला एकमेकांबद्दलचा आदर दिसतो. मोठ्या लोकांचा आदर, प्रेम हे ठराविक काळासाठी मर्यादित नसतं हेच खरं.

--जयंत विद्वांस