लल्याची पत्रं (३) ….
लल्यास….
पहिल्या पत्रात म्हणालो न तुला 'जोकर' मधलं ते 'मोहे अंग लग जा बालमा', ते परत एकदा ऐकलं आज. तुला त्यात म्हटलं होतं तसं हा ही पाऊस राघू कर्मकारनीच टिपलाय. पद्मिनीचं रहस्यं उलगडल्यावर आर.के.नी केलेला चेहरा मात्रं मस्तं होता. पण त्याच्यातला गल्ल्याशी निगडीत असलेला डायरेक्टर जास्तं प्रभावी असल्यामुळे, रहस्यं कसं उलगडलय, समजलंय ना पक्कं तुम्हांला? असं विचाराल्यासारखा तो सीन लांबवला होता. चित्रपटाचा नायक एक सरळमार्गी माणूस असल्यामुळे तो रितसर बाजारात जाऊन तिला साडी घेऊन येतो. आमचा एक डामरट मित्रं म्हणायचा, तुम्ही लेको उगाच आर.के.ला नावं ठेवता. खरा सज्जन तो. बाईच्या पायाकडे बघणारा माणूस. साडी आणली. ब्लाउज आणला? कसा आणणार? साईझ कशी सांगणार तो? असो!
मला निश्चित माहित नाही कुठल्या भाषेतले शब्दं त्यात आहेत, बहुतेक ब्रज भाषेतले असावेत. आपण बोलतो ती शुद्ध बाकी सगळ्या भाषा अशुद्ध असा आपला एक समज असतो. पण काही वेळेस हे क्वचित वापरले, कानावर पडणारे शब्दं जास्तं गोड लागतात. ह्या गाण्यातच बघ ना कारे कारे ऐवजी काले काले, बदरा ऐवजी बादल, रतिया ऐवजी रात, रैना, बिजुरी ऐवजी बिजली, छतिया ऐवजी सीना असे शब्दं टाकून म्हणून बघ, बेचव वाटतं गाणं. (असाच एक लोभस अशुद्धपणा 'दो हंसोका जोडा बिछड गयो रे' मधेही आहे). बघ ना, 'मेरा गोरा अंग ले ले' पेक्षा 'मोरा गोरा अंग लई ले' जास्तं गोड वाटतं का नाही?
बोल्ड आणि अश्लील यांची सीमारेषा फार धुसर असते. पद्मिनी यात व्हल्गर वाटत नाही. शब्दं, सिच्युएशन, पाऊस, अंगावर फक्तं साडी, सगळं कसं पूरक होतं. पण एवढं असूनही गाणं चीप नाही. कालपर्यंत एकटी असल्याने स्वत:चा बचाव व्हावा म्हणून पुरुषाचा पेहराव करणारी, बिनधास्तं वागणारी मात्रं सत्यं उघडकीला आल्यावर पेचात पडलेली, पद्मिनी छान दिसते. मिनू मास्टरचं स्त्री रुपांतर मात्रं भन्नाटच होतं. ती साडी नेसून बाहेर येते तेंव्हा, स्त्रीचा सगळ्यात मोठ्ठा गुण 'लाज' तिच्या गोंडस गो-या चेह-यावर काय सुंदर दिसतो. तिच्या त्या मादक, कमनीय रूपानी बुचकळ्यात पडलेला, गोंधळलेला आर.के.पण तेवढाच प्रशंसनीय आहे. विस्फारित नजरेनी त्याचं बघणं गरजेचंच होतं. नाहीतर पद्मिनीचा कायापालट ठसला नसता. न झेपणारं सत्यं समोर आल्यावर तो त्या घरातून निघतो. सुसाट वा-यापासून पदराला आवरणारी पद्मिनी मस्तंच दिसली पण.
मोठीशी भांडण झाल्यामुळे यातली सगळी गाणी धाकटीच्या नशिबाला आली. तिनी गाण्याचं कितीही सोनं केलं असलं तरी नंतर आर.के.ते सोयिस्कररीत्या विसरला असणार. पत्रकार बनी रुबेननी त्याच्या आर. के.वरच्या पुस्तकात किंवा लेखात (चू.भू.दे.घे.) एका वाक्यात त्याच्या बद्दल सांगितलंय - ' त्यानी भावनांचा व्यापार केला आणि व्यापारात भावना आणली'. पद्मिनीला मादकपणा दाखवण्यासाठी शारीरिक हालचाली कराव्या लागल्या त्या आशाताईंनी नुसत्या गळ्यातून काढल्यात. ही बाई एक भन्नाटच आहे. पद्मिनीपेक्षा माझ्या लक्षात त्यांचा तो उसासाच राहिलाय.
जयंत विद्वांस
पहिल्या पत्रात म्हणालो न तुला 'जोकर' मधलं ते 'मोहे अंग लग जा बालमा', ते परत एकदा ऐकलं आज. तुला त्यात म्हटलं होतं तसं हा ही पाऊस राघू कर्मकारनीच टिपलाय. पद्मिनीचं रहस्यं उलगडल्यावर आर.के.नी केलेला चेहरा मात्रं मस्तं होता. पण त्याच्यातला गल्ल्याशी निगडीत असलेला डायरेक्टर जास्तं प्रभावी असल्यामुळे, रहस्यं कसं उलगडलय, समजलंय ना पक्कं तुम्हांला? असं विचाराल्यासारखा तो सीन लांबवला होता. चित्रपटाचा नायक एक सरळमार्गी माणूस असल्यामुळे तो रितसर बाजारात जाऊन तिला साडी घेऊन येतो. आमचा एक डामरट मित्रं म्हणायचा, तुम्ही लेको उगाच आर.के.ला नावं ठेवता. खरा सज्जन तो. बाईच्या पायाकडे बघणारा माणूस. साडी आणली. ब्लाउज आणला? कसा आणणार? साईझ कशी सांगणार तो? असो!
मला निश्चित माहित नाही कुठल्या भाषेतले शब्दं त्यात आहेत, बहुतेक ब्रज भाषेतले असावेत. आपण बोलतो ती शुद्ध बाकी सगळ्या भाषा अशुद्ध असा आपला एक समज असतो. पण काही वेळेस हे क्वचित वापरले, कानावर पडणारे शब्दं जास्तं गोड लागतात. ह्या गाण्यातच बघ ना कारे कारे ऐवजी काले काले, बदरा ऐवजी बादल, रतिया ऐवजी रात, रैना, बिजुरी ऐवजी बिजली, छतिया ऐवजी सीना असे शब्दं टाकून म्हणून बघ, बेचव वाटतं गाणं. (असाच एक लोभस अशुद्धपणा 'दो हंसोका जोडा बिछड गयो रे' मधेही आहे). बघ ना, 'मेरा गोरा अंग ले ले' पेक्षा 'मोरा गोरा अंग लई ले' जास्तं गोड वाटतं का नाही?
बोल्ड आणि अश्लील यांची सीमारेषा फार धुसर असते. पद्मिनी यात व्हल्गर वाटत नाही. शब्दं, सिच्युएशन, पाऊस, अंगावर फक्तं साडी, सगळं कसं पूरक होतं. पण एवढं असूनही गाणं चीप नाही. कालपर्यंत एकटी असल्याने स्वत:चा बचाव व्हावा म्हणून पुरुषाचा पेहराव करणारी, बिनधास्तं वागणारी मात्रं सत्यं उघडकीला आल्यावर पेचात पडलेली, पद्मिनी छान दिसते. मिनू मास्टरचं स्त्री रुपांतर मात्रं भन्नाटच होतं. ती साडी नेसून बाहेर येते तेंव्हा, स्त्रीचा सगळ्यात मोठ्ठा गुण 'लाज' तिच्या गोंडस गो-या चेह-यावर काय सुंदर दिसतो. तिच्या त्या मादक, कमनीय रूपानी बुचकळ्यात पडलेला, गोंधळलेला आर.के.पण तेवढाच प्रशंसनीय आहे. विस्फारित नजरेनी त्याचं बघणं गरजेचंच होतं. नाहीतर पद्मिनीचा कायापालट ठसला नसता. न झेपणारं सत्यं समोर आल्यावर तो त्या घरातून निघतो. सुसाट वा-यापासून पदराला आवरणारी पद्मिनी मस्तंच दिसली पण.
मोठीशी भांडण झाल्यामुळे यातली सगळी गाणी धाकटीच्या नशिबाला आली. तिनी गाण्याचं कितीही सोनं केलं असलं तरी नंतर आर.के.ते सोयिस्कररीत्या विसरला असणार. पत्रकार बनी रुबेननी त्याच्या आर. के.वरच्या पुस्तकात किंवा लेखात (चू.भू.दे.घे.) एका वाक्यात त्याच्या बद्दल सांगितलंय - ' त्यानी भावनांचा व्यापार केला आणि व्यापारात भावना आणली'. पद्मिनीला मादकपणा दाखवण्यासाठी शारीरिक हालचाली कराव्या लागल्या त्या आशाताईंनी नुसत्या गळ्यातून काढल्यात. ही बाई एक भन्नाटच आहे. पद्मिनीपेक्षा माझ्या लक्षात त्यांचा तो उसासाच राहिलाय.
जयंत विद्वांस
.jpg)
No comments:
Post a Comment