लल्याची पत्रं (२६)…. 'मार्गारिटा - एल्व्हिस प्रिसले…'

लल्याची पत्रं (२६)…. 'मार्गारिटा - एल्व्हिस प्रिसले…'

ब-याच दिवसांनी पत्रं. इंग्लिश गाणी ऐकायचा फार योग येत नाही त्यापेक्षा त्यात चांगलं काय वगैरे घोर अज्ञान आहे कारण भाषा, उच्चारण, अर्थ पटकन समजत नाही. इंग्रजी चित्रपट बघताना सबटायटल्स असतात त्यामुळे माझ्यासारख्याला बराच फायदा होतो. भाषेच्या आडकाठीमुळे खूप चांगल्या गोष्टी कळायच्या राहून जातात याची मला कायम खंत आहे. इंग्लिश असं नाही, एकूणच इतर भाषातलं ही भाषेच्या अडचणीमुळे वाचलं, ऐकलं जात नाही. अनुवाद असतात पण माझ्या मते त्यात अनुवाद करणा-याची भाषा, शैली उतरते. मूळ लिहिलेलं वाचण्यात मजा असते. जेम्स ह्याड्ली चेसच्या पुस्तकांचं भाषांतर वाच कधी, कोल्हापूरचं प्रकाशन आहे (भानू शिरधनकर यांनी केलेलं वेगळं, त्यांनी Vulture is a patient Bird चं केलेलं 'गिधाडांची जातंच चिवट' वाचूनच तर मी चेसचा भक्तं झालो), चेसनी अनुवादकर्त्याकडून स्वत:ची बोट ठेचून घेतली असती आणि रंकाळ्यात जाऊन उडी मारली असती असलं भीषण भाषांतर आहे. 

आपल्या संगीतकारांनी मात्रं खरंच खूप उपकार केले आहेत. माझ्यासारख्या सामान्य किंवा अगदी शिक्षणाचा गंध नसलेल्या किंवा ओरिजिनल इंग्लिश किंवा इतर परदेशी भाषातलं गाणं ऐकायचा योग येण्याची सुतराम शक्यता नाही त्याच्यासाठी ते बाहेरच्या चांगल्या चालीत आपले शब्दं बसवतात आणि सादर करतात. कधी चुकून ओरिजिनल ऐकायचा योग आला तर मजा येते. एकंच शंका किंवा प्रश्नं आहे - 'आपल्या संगीतकारांची चाल कुणी परदेशी माणसानी चोरून हिट केली असेल का?' असं माझ्या तरी ऐकिवात नाही. आपल्याकडे चोरण्यासारख्या सुंदर चाली आहेत की. का ते लोक आपलं ऐकतच नाहीत? खूपवेळा आपण वाचलेल्या माहितीवर बोलतो. 'बाजे पायल छमछम' मरे गुडविनची आहे, 'नजरे मिली दिल धडका' 'कम सप्टेंबर' आहे. 'इतना ना मुझसे तू प्यार बढा' आणि 'नीले नीले जिंदे शामियाने के तले' मोझार्ट आहे, 'मैने प्यार किया' I Just Want to say, I love you आहे, 'सोचना क्या, जो भी होगा देखा जायेगा' Egyptian Walk आहे, 'हरी ओम हरी' One Way Ticket  आहे. पण यातल्या आपण सगळ्याच ओरिजिनल ऐकलेल्या असतात असं नाही.       

आपल्याला कळणा-या भाषेतली गाणी ऐकताना आनंद व्हायची, आवडायची अनेक कारणं असतात. चाल, आवाज, एखादं आवडीचं वाद्य, त्यावेळचा पडद्यावरचा प्रसंग, आवडता नट/नटी, गायक/गायिका, शब्दं, अर्थ आणि भाषेची गंमत, यमक अशी अनेक कारणं असू शकतात. E.A.Robinson ची 'Richard Cory' वाचताना, Alfred Lord Tennyson ची 'Home they brought her warrior dead' किंवा Mary Gilmore ची 'Never Admit the Pain' वाचताना मला सगळ्यात पहिल्यांदा काय जाणवलेलं असेल तर की त्यातलं यमक किती सुंदर आहे, वाचताना त्यामुळे आपोआप लय येते (मी या सगळ्यांचं मराठी करताना एकदाही मला त्यातलं यमक जुळवता आलं नाही, हा  भाग वेगळा, सूडच एकप्रकारचा, मी स्वैरानुवाद या नावाखाली पळ काढला). तर एवढं सांगायचं कारण काय तर एल्व्हिस प्रिसलेचं मार्गारिटा. माझा मित्रं रव्या उटगीकरनी 'काय अप्पा'वर परवा मला त्याचा व्हिडिओ दिला. मी प्रिस्ले हे नाव फक्तं ऐकून होतो.

पुढेमागे त्याची अजून गाणी मी ऐकेन, वाचेन त्याच्यावर पण आत्ता तरी मला त्याच्या या गाण्यानी मोहून टाकलंय. त्याचे लिरिक्स खाली दिलेत, ते वाचता वाचता गाणं ऐकलं की अजून मजा येते. Rapture, Intoxicates सारखे शब्दं किती सुरेल म्हणतोय तो, Moth in the flame च्या वेळचा त्याचा आवाज एकदम खतरा आलाय. तुला खाली लिंक दिलीये व्हिडिओची. त्यात ती डाव्या कोप-यात जी पोरगी बसलीये ना हातात चिपळ्या घेऊन, तिचे हात बघ, किती -हिदमिक हलतात ते. ६३ सालचं गाणं आहे हे. ती पोरगी पण साठीची असेल आता. प्रिस्लेला किंग म्हणायचे. जिवंत असेतोवर ती सांगेल मी प्रिस्लेच्या एका गाण्यात आहे म्हणून. मला शम्मी आठवला अनेक गाण्यातला, प्रिस्लेपेक्षा तो बोद्ल्या होता एवढंच बाकी ते बघणं वगैरे सेम आहे. 

एवढं सगळं नमनाला तेल खर्ची घालून नेमकं सांगायचं तेच राहून जाईल. शंकर जयकिशनचा 'झुक गया आसमां' ६८ सालचा. जीपमध्ये बसून राजेंद्रकुमार रफीच्या आवाजात म्हणतो ते 'कोन है जो सपनोमे आया' ऐकताना मला आता 'मार्गारिटा' आठवत रहाणार. पहिल्या तीन ओळीत 'Who Makes' आहे म्हणून 'कौन है' आलं आपल्या दोन ओळीत, तिस-यात चित्रपटाचं नाव घेतलं असावं मुद्दाम टायटल सॉंग साठी. 'ओ प्रिया' 'मार्गारिटा'च्या जागी. अर्थात त्यानी फरक काही पडत नाही. शंकर जयकिशनच्या नावावर अनेक सुरेल आणि ओरिजिनल चाली आहेत त्यामुळे उगाच कशी चोरी सापडली वगैरे म्हणायला तो काही अन्नू, बप्पी नाही. तर श्रवणीय आणि प्रेक्षणीय गाणं असा योग आहे हा. तर मार्गारिटा, वाच, बघ, ऐक आणि सांग. चल पुढच्या पत्रा पर्यंत बाय. 

जयंत विद्वांस

"Marguerita"

Who makes my heart beat like thunder?
Who makes my temperature rise?
Who makes me tremble with wonderful rapture
With one burning glance, from her eyes
Marguerita...
Once I was free as a gypsy
A creature too wild to tame
Then suddenly I saw, Marguerita
And I was caught, like a moth in the flame
Marguerita...is her name
Marguerita...
Her lips have made me her prisoner
A slave to her every command
She captivates me, and intoxicates me
With one little touch of her hand
Marguerita....
Sweet...Marguerita...sweet, sweet Marguerita....

https://www.youtube.com/watch?v=ApjA9OfAUk4